NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
24 - (1452) حدثنا
يحيى بن يحيى.
قال: قرأت على
مالك عن عبدالله
بن أبي بكر،
عن عمرة، عن
عائشة ؛ أنها
قالت: كان
فيما أنزل من
القرآن: عشر
رضعات معلومات
يحرمن. ثم
نسخن: بخمس معلومات.
فتوفي رسول
الله صلى الله
عليه وسلم وهن
فيما يقرأ من
القرآن.
{24}
Bize Yahya b. Yahya
rivayet etti. (Dediki): Mâlik'e, Abdullah b. Ebî Bekr'den dinlediğim, onun da
Amra'dan, onun da Âişe'den naklen rivayet ettiği şu hadîsi okudum :
Âişe: (Bilinen on defa emzirme
hürmet isbât eder.) âyeti, indirilen Kur'ân meyânında idi; sonra bu adet beş
ma'lum emme ile neshedildi; hattâ Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bu
on sayısı Kur'ân meyânında okunurken vefat etti; demiş.
25 - (1452) حدثنا
عبدالله بن
مسلمة القعنبي.
حدثنا سليمان
بن بلال عن
يحيى (وهو ابن
سعيد) عن عمرة
؛ أنها سمعت
عائشة تقول
(وهي تذكر
الذي يحرم من
الرضاعة) قالت
عمرة: فقالت عائشة:
نزل في
القرآن: عشر
رضعات
معلومات. ثم
نزل أيضا: خمس
معلومات.
{25}
Bize Abdullah b.
Meslemete'l-Ka'nebî rivayet etti. (Dediki); Bize Süleyman b. Bilâl, Yahya yâni
İbni Saîd'den, o da Amra'dan naklen rivayet etti. Amra Hz. Âişe'yi, haram kılan
süt'ü anlatırken dinlemiş. (Demişki): Âişe şunu söyledi:
«Ma'lum on defa emme.»
âyeti Kur'ân'da nazil olmuştur. Sonra «Beş ma'lum emme.» âyeti de nazil oldu.
(1452) وحدثناه
محمد بن
المثنى. حدثنا
عبدالوهاب. قال:
سمعت يحيى بن
سعيد قال:
أخبرتني عمرة
؛ أنها سمعت
عائشة تقول.
بمثله.
(7) باب
رضاعة الكبير
{…}
Bize bu hadîsi Muhammed b.
El-Müsennâ da rivayet etti. (Dediki): Bize Abdülvehhâb rivayet etti. (Dediki):
Ben Yahya b. Saîd'den dinledim. (Dediki): Bana Amra: Bu hadîsin mislini
söylerken Aişe'den dinledim, diye haber verdi.
[ش
(وهن فيما
يقرأ) معناه
أن النسخ بخمس
رضعات تأخر
إنزاله جدا،
حتى إنه صلى
الله عليه
وسلم توفي
وبعض الناس
يقرأ: خمس
رضعات.
ويجعلها قرآنا
متلوا، لكونه
لم يبلغه
النسخ، لقرب
عهده. فلما
بلغهم النسخ
بعد ذلك رجعوا
عن ذلك
وأجمعوا على
أن هذا لا
يتلى. والنسخ
ثلاثة أنواع:
أحدها ما نسخ
حكمه وتلاوته
كعشر رضعات:
والثاني ما
نسخت تلاوته
دون حكمه كخمس
رضعات،
وكالشيخ
والشيخة إذا
زنيا
فارجموهما.
والثالث ما
نسخ حكمه وبقيت
تلاوته. وهذا
هو الأكثر
ومنه قوله
تعالى: والذين
يتوفون منكم
ويذرون
أزواجا وصية
لأزواجهم.
الآية].
AÇIKLAMA:
Hz. Âişe'nin bu
rivayetlerinden anlaşılan mânâ şudur: Süt hakkında indirilen ilk âyette süt
hükmünün on defa emmekle sabit olacağı bildirilmiştir. Sonra bu âyet süt
hükmünün beş defa emmekle sübut bulacağını bildiren âyetle neshedilmiştir.
Bilâhare (beş defa âyetinin tilâveti de neshedilmiş, fakat hükmü kalmıştır.
Ancak son nesih o kadar gecikmiş ki. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem)'in vefatında sahabeden bazıları bunu duymadıkları için âyeti hâlâ
Kur'an diye okurlarmış. Tilâvetin neshedildiğini duyunca artık onu okumaz
olmuşlar.
İşte Şâfiiler bu
hadisle istidlal ederek: «radâ» hükmü çocuğu ayrı ayrı zamanlarda doyuncaya
kadar beş defa emzirmekle sabit olur.» demişlerdir. Yâni onlara göre beş defa
emmenin radâ' hükmünü isbât ettiğini bildiren âyetin tilâveti neshedilmişse de
hükmü bâkîdir. Bu mesele :
«İhtiyar erkekle
ihtiyar kadın zinâ ederlerse onları hemen recmedin!» âyetine benzer. Mezkur
âyetin dahî tilâveti neshedilmiş; fakat hükmü bakidir. Hattâ Hz, Âişe
(Radiyallahu anha)'nın :
«Bu hüküm benim
yatağımın altında bulunan bir sahîfede yazılı idi. Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) dünyadan gidince biz onu techiz-u yekfîm ile meşgul olurken
tavuklar girerek bu sahîfeyi yemişler.» dediği rivayet olunur.
Hanefîler'den Kemâl b.
Hümam. «Fethu'l-Kadîr adlı eserinde Şafiîler'in bu istidlaline cevap vermiş;
âyetin yalnız tilâveti değil, hükmü de nesh edildiğini iddia etmiştir.